Description

SOOT SEKHAR RAS

शुद्धं सूतं मृतं स्वर्णं टङ्कणं वत्सनागकम् ।

व्योषमुन्मत्तबीजं च गन्धकं ताम्रभस्मकम् ||१||

चतुर्जातं शङ्खभस्म बिल्वमज्जा कचोरकम् ।

सर्वं समं क्षिपेत्खल्वे मर्चं भृङ्गरसैर्दिनम् ।।२।।

गुञ्जामात्रां वटीं कृत्वा द्विगुञ्जे मधुसर्पिषी ।

भक्षयेदम्लपित्तघ्नो वान्तिशूलामयापहः । । ३ । ।

पञ्च गुल्मान्पञ्च कासान्ग्रहण्यामयनाशनः ।

त्रिदोषोत्थातिसारघ्नः श्वासमन्दाग्निनाशनः । । ४ ।।

उग्रहिक्कामुदावर्तं देहयाप्यगदापहः ।

मण्डलान्नात्र सन्देहः सर्वरोगहरः परः ।

राजयक्ष्महरः साक्षाद्रसोऽयं सूतशेखरः ।।५।।

(योगरत्नाकर, अम्लपित्तचिकित्सा, पृष्ठ ७०५)

Definition-
Sutshekhar Rasa is an Ayurvedic formulation used primarily for its calming and
detoxifying effects. It is a traditional remedy composed of various herbs and minerals
and is often used in the treatment of conditions related to Pitta dosha imbalances, such
as digestive disorders.

Ingredients-
Herbs                              Latin Name                      Part Used                    Quantity
1. Suddha Parad               Mercury                                                              1 Part
2. Svarna Bhasma            Gold Ash                                                             1 Part
3. Suddha Tankarn            Borax                                                                  1 Part
4. Suddha Vatsnabh          Aconitum ferox                   Rt. Tr.                       1 Part

5. Sunthi                           Zingiber officinale                   Rz.                        1 Part
6. Marica                          Piper nigrum                           Fr.                          1 Part
7. Pippali                          Piper longum                          Fr.                          1 Part
8. Suddha Dhatura           Datura stramonium                Sd.                         1 Part
9. Suddha Gandhak         Sulphur                                                                 1 Part
10. Tamra Bhasma           Copper Ash                                                           1 Part
11. Ela                              Elettaria cardamomum           Sd.                         1 Part
12. Tvak                           Cinnamomum verum              Bk.                          1 Part
13. Tejapatra                    Cinnamomum tamala             Lf.                           1 Part
14. Nagkesar                    Mesua ferrea                        Stmn.                       1 Part
15. Shankha bhasma       Conch  Shell Ash                                                   1 Part
16. Bilva majja                  Aegle marmelos                     Fr. P.                       1 Part
17. Kacoraka                    Angelica Glauca                      Rz.                         1 Part
18. Bhringraj rasa            Eclipta prostrata Liquid            Pl.                       Q.S. for mardana

Uses-
Amlapitta (Dyspepsia), Chardi (Emesis), Gulma (Abdominal lump), Kasa (Cough),
Grahani (Malabsorption syndrome), Tridosaj Atisara (Diarrhoea due to all Dosha),
Shoola (Colicky Pain), Svasa (Dyspnoea/Asthma), Mandagni (Impaired digestive fire),
Hikka (Hiccup), Udavarta (Condition in which there is upward movement of vayu),
Rajyakshama (Tuberculosis).

Dosage & Anupan –
125 mg to 250 mg in divided doses per day with Honey, Water or directed by Ayurveda
Consultant.

Side Effects-
It may cause Diarrhea, Bloating, Vomiting, Dizziness if taken in excessive amount.

Shelf Life-
1 year to 2 year from manufacture date if store in air tight containers.

Reference-
1.Yogratnakar, Amalapittchikitsa
2.Ayurveda Sar Sangrah
3.API vol I

Related Articles-
1.Scientific explanation of mode of action of Sutshekhar Ras in Amlapitta with special
reference to Acid Peptic Disorders-
https://www.researchgate.net/publication/329180852_SCIENTIFIC_EXPLANATION_OF
_MODE_OF_ACTION_OF_SUTSHEKHAR_RAS_IN_AMLAPITTA_WITH_SPECIAL_R
EFERENCE_TO_ACID_PEPTIC_DISORDERS_A_REVIEW
2.Shelf life evaluation of Laghu Sutashekhara Rasa – A preliminary assessment-
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7527809/